Rodzina – wraz z alkoholikiem cierpią jego bliscy

Problem alkoholizmu może dotyczyć każdego człowieka, bez względu na status społeczny, wykształcenie, zajmowane stanowisko czy zarobki. Stres i życie w ciągłym biegu często mogą prowadzić do wpadnięcia w sidła uzależnienia. Nałóg może być dobrze ukrywany przed światem,  a także przed rodziną. Jednak niestety, prędzej czy później jego konsekwencje dadzą o sobie znać. Mimo wielu prób, osobie chorej ciężko już będzie je ukryć.

Rozpoznanie alkoholika w najbliższym środowisku nie jest łatwym zadaniem. Warto dokładnie obserwować zachowanie bliskiej osoby, aby w porę dostrzec problem i podejmować próby pomocy choremu.

Początkowe stadium alkoholizmu

Początkowe stadium problemu alkoholowego jest trudne do wykrycia, ponieważ dotyczy to sytuacji, kiedy nie mamy jeszcze do czynienia z trwającymi tygodniami lub miesiącami ciągów alkoholowych. Rozpoznanie objawów jest zatem niełatwe, ale niezwykle istotne, ponieważ dzięki temu można zatrzymać rozwój choroby. W zależności od zachowania danej osoby, możemy delikatnie zasugerować, że może mieć ona problem z alkoholem. Pomocne mogą okazać się poniższe pytania:

• Czy kiedykolwiek pomyślałeś, że powinieneś ograniczyć spożywanie alkoholu?
• Czy wpadasz w złość kiedy inni mówią ci, że powinieneś przestać pić alkohol?
• Czy kiedykolwiek czułeś się winny z powodu picia alkoholu?
• Czy kiedykolwiek czułeś potrzebę wypicia alkoholu o poranku, aby pozbyć się kaca lub ukoić nerwy?

Postarajmy się zadać te pytania, jeśli zauważymy, że osoba z naszego bliskiego środowiska często sięga po alkohol. Niepokojące może być codzienne picie wina do kolacji, piwa po ciężkim dniu pracy lub innego trunku, dzięki któremu chory rozładowuje napięcie i stres. Należy przy tym zaznaczyć, że początkowe stadium alkoholizmu nie musi wiązać się z upijaniem się do nieprzytomności. Spożywanie alkoholu systematycznie w mniejszych ilościach również jest niepokojącym sygnałem.

Alkoholizm – tych objawów nie bagatelizuj

Dostrzeżenie pierwszych objawów alkoholizmu nie zawsze jest możliwe, ponieważ osoba chora często skutecznie ukrywa swój problem. Jednak kolejne objawy alkoholizmu są wyraźne i nie sposób ich nie zauważyć. Są nimi:

• Ciągłe uzasadnianie dla spożywania alkoholu, poszukiwanie okazji do picia, bez względu na porę dnia czy miejsce.
• Argumenty chorego o odprężeniu i ukojeniu, jakie przynosi alkohol po stresującym dniu.
• Uodpornienie się na działanie alkoholu, a co za tym idzie – konieczność spożycia większej jego ilości.

• Luki w pamięci związane z upojeniem alkoholowym, niemożność przypomnienia sobie, co działo się poprzedniego dnia.
• Spożywanie alkoholu w samotności.
• Problemy w nawiązaniu relacji z innymi ludźmi, problemy finansowe i inne, które dodatkowo zwiększają częstotliwość i ilość spożytego alkoholu.
• Ukrywanie alkoholu w różnych miejscach w celu zminimalizowania ryzyka znalezienia go przez inną osobę.
• Ciągi alkoholowe trwające kilka dni, tygodni lub dłużej, przeplatane krótkimi okresami przerwania picia.
• Występowanie objawów odstawiennych alkoholu, a więc bólu głowy, nudności, wymiotów, stanu niepokoju i  rozdrażnienia.

Jak szybko zareagować na problem alkoholowy w rodzinie?

Przede wszystkim – zwracajmy uwagę na zachowanie bliskich nam osób. Jeśli zauważymy, że mamy do czynienia z problemem alkoholowym powinniśmy podjąć rozmowę, która pomoże choremu uświadomić sobie jego sytuację. Pamiętajmy, że krytyka uzależnionego nie przyniesie rozwiązania problemu. Stanowcze zwrócenie uwagi na problem alkoholizmu powinno wiązać się także z okazaniem wsparcia osobie uzależnionej.

Charakterystyka dzieci alkoholików

Dzieci z rodzin, gdzie występował problem uzależnienia od alkoholu, same łatwo mogą wpaść w nałóg. Dzieje się tak poprzez utrwalone w dzieciństwie nieprawidłowe wzorce, które są odpowiedzialne za funkcjonowanie młodego człowieka w przyszłości. W istocie dzieci alkoholików są współuzależnione, ponieważ w młodości ich egzystencja zależy od opiekunów. Życie tych jest z kolei zależne od alkoholu. Dorosłe dzieci alkoholików są bardziej podatne na choroby psychiczne. Zaburzone są także ich relacje ze społeczeństwem, ponieważ w dzieciństwie nie mieli możliwości zbudowania swojej samooceny, poznania swojej wartości czy choćby stworzenia z kimś trwałej, opierającej się na miłości czy przyjaźni więzi.

Syndrom DDA i cechy DDA

Syndrom DDA charakteryzuje się między innymi:

• nieumiejętnością nawiązywania trwałych związków
• obawą przed porzuceniem
• ukrywaniem uczuć i podatnością na zranienie
• obawą przed sytuacją konfliktową i gniewem
• kłopotami z odpowiedzialnością – nadmierne podejmowanie odpowiedzialności lub uchylanie się od niej
• poczuciem odmienności i izolacji od ludzi
• nieumiejętnością radowania się i spontanicznych reakcji
• obawą przed utratą kontroli nad sytuacją.

Dorosłe dzieci alkoholików często także same sięgają po alkohol w celu poczucia się pewniej w danej sytuacji czy łatwiejszego nawiązania kontaktu z innymi.

Bezpieczne i wartościowe relacje

Wysokie ryzyko uzależnienia i niekorzystne warunki rozwoju w dzieciństwie nie stygmatyzują dzieci alkoholików. Osoby te mogą rozwijać się tak, jak ich rówieśnicy. Jednak niezwykle ważną kwestią jest możliwość stworzenia wartościowej relacji z bliskimi (np. z babcią, ciocią, wujkiem czy wychowawcą) opartej na poczuciu bezpieczeństwa, wsparciu, zaufaniu i pełnej akceptacji. Dzieci alkoholików cierpią często na deficyt uwagi, stąd bardzo ważne jest zaspokojenie tej potrzeby. Tym samym osoba taka będzie się czuła zauważona i doceniona, co wpłynie na jej poczucie wartości.

Dorosłe dzieci alkoholików w związkach

Często zdarza się, że dorosłe dzieci alkoholików wchodzą w relacje partnerskie z osobami mającymi problem z alkoholem lub innym uzależnieniem, np. pracoholizmem. Podświadomie przyciągają emocjonalnie niedostępne osoby, odtwarzając tym samym trudną relację z dzieciństwa. Dorosłe dzieci alkoholików często pragną ratować innych, pomagać im w rozwiązaniu problemów, zatem bardzo możliwe, że wejdą w związek z kimś, kto potrzebuje pomocy. Dzieci alkoholików pragną być dzięki temu docenione i zauważone. Często jednak pomaganie partnerowi sprawia, że osoby te zaniedbują własne potrzeby.

Strach przed utratą kontroli

Dorosłe dzieci alkoholików są powściągliwe – z trudem przychodzi im spontaniczna reakcja. Pragną zachować jak najwyższą kontrolę nad swoim zachowaniem. Ponadto, często starają się także kontrolować zachowania i uczucia innych. Kontrola pozwala im poczuć się pewniej i bezpieczniej w danej sytuacji. Nieprzewidziane sytuacje i zachowania innych zaburzają ich poczucie bezpieczeństwa, przywołują strach oraz powodują niepewność i niepokój.

Dorosłe Dzieci Alkoholików

Zespół objawów charakterystycznych dla osób z rodzin alkoholowych został nazwany syndromem Dorosłych Dzieci Alkoholików. Dla osób, u których charakterystyczne są tego typu zaburzenia powstała specjalna ścieżka pomocy terapeutycznej. Osoby te mogą zdecydowanie poprawić jakość swojego życia uczestnicząc w terapii grupowej i indywidualnej. To z kolei wpłynie na ich postrzeganie siebie, zbuduje i wzmocni w nich trwałe poczucie wartości, a także wpłynie na przyszłe życiowe decyzje.