Testosteron a alkohol

Alkohol – nawet w najmniejszej ilości – nigdy nie pozostaje obojętny dla organizmu. Jednym z rzadziej poruszanych tematów w kontekście wpływu alkoholu na zdrowie naszego organizmu jest układ hormonalny. Alkohol wykazuje silne działanie na hormony, takie jak na przykład testosteron, progesteron czy kortyzol. W jaki sposób alkohol wpływa na nasz układ hormonalny? Jakie niesie to za sobą ryzyko?

Testosteron a alkohol. Czy alkohol obniża poziom testosteronu?

Alkohol etylowy, jako regularnie spożywana substancja, wykazuje silnie toksyczny wpływ na nasze zdrowie. Najczęściej mówi się o jego wpływie w kontekście rozwijania się alkoholizmu oraz o wpływie substancji alkoholowych na struktury komórek naszych narządów wewnętrznych. Szczególnie narażone na jego szkodliwe działanie są: wątroba, nerki, trzustka, serce oraz mózg. Rzadziej mówi się natomiast o wpływie alkoholu na układ hormonalny naszego organizmu.

Jednym z hormonów, który w tym kontekście szczególnie może zainteresować panów, jest testosteron. Jest to hormon płciowy, który u mężczyzn odgrywa niezwykle ważną rolę w stymulacji dojrzewania płciowego chłopców i w utrzymaniu funkcji seksualnych u mężczyzn, przyczyniając się do rozwoju narządów płciowych. Wykazuje również działanie anaboliczne –wpływa zatem na rozrost tkanki tłuszczowej oraz masy mięśniowej, odpowiada też za ton głosu czy męskie owłosienie. Testosteron, choć powszechnie kojarzony jest przede wszystkim z płcią męską, odgrywa też pewną rolę w regulowaniu poziomu libido u kobiet oraz w prawidłowym funkcjonowaniu jajników w układzie rozrodczym. W przypadku mężczyzn wydzielany jest on przez jądra, u kobiet zaś – przez jajniki, korę nadnerczy oraz, w trakcie ciąży, przez łożysko.

Wszelkie zmiany zachodzące w obrębie poziomu testosteronu wpływają negatywnie nie tylko na seksualność, ale i płodność. Obniżony poziom testosteronu może przyczyniać się do zaburzeń erekcji, a nawet może obniżyć jakość nasienia. Z kolei podwyższony poziom testosteronu u kobiet może przyczyniać się do zaburzeń miesiączkowania, a co za tym idzie – problemami z płodnością. Może powodować też stany depresyjne, a także zmiany w zachowaniu i ogólnym samopoczuciu, takie jak niepokój czy nadpobudliwość.

Jeżeli zaobserwujemy u siebie objawy takie jak wahania nastroju, agresja, wypadanie włosów, zmiany trądzikowe, zwiększenie lub spadek libido, drażliwość, bezsenność, problemy z koncentracją, uderzenia gorąca, mniejszą siłę, spadek masy mięśniowej, zmniejszenie jąder, nadmierne lub wybrakowane owłosienie na ciele – to mogą być to oznaki wahania poziomu testosteronu w naszym organizmie. Warto wówczas się przebadać.

Do przyczyn występowania wahań poziomu testosteronu najczęściej zalicza się:

• w przypadku obniżenia poziomu testosteronu u mężczyzn: uwarunkowania genetyczne, zapalenie lub guzy jąder, niewydolność przysadki mózgowej, różne uwarunkowania środowiskowe;

• w przypadku podwyższenia poziomu testosteronu u mężczyzn: substancje syntetyczne, w tym zawierające środki anaboliczne, przerost lub guz nadnerczy, niektóre leki na nadciśnienie, niektóre leki przeciwdrgawkowe;

• w przypadku obniżenia poziomu testosteronu u kobiet: niewydolność jajników, nadnerczy, podwzgórza lub przysadki mózgowej;

• w przypadku podwyższenia poziomu testosteronu u kobiet: zaburzenia związane ze stężeniem estrogenów i progesteronu, zespół policystycznych jajników (PCOS), insulinooporność lub leptynooporność, niedoczynność tarczycy, przerost nadnerczy.

Czy zatem spożywanie alkoholu ma wpływ na poziom testosteronu w naszym organizmie? Otóż tak. Jednym z czynników z grupy różnych uwarunkowań środowiskowych, które przyczyniają się do obniżenia poziomu testosteronu u mężczyzn, są używki – w tym alkohol etylowy.

Istotną informacją w temacie tego, jaki wpływ alkohol wywiera na poziom testosteronu, jest fakt, że jest to kwestia dość zależna i indywidualna. W pierwszej kolejności wiele zależy od stanu zdrowia człowieka, a także od ilości oraz częstotliwości spożywania alkoholu.

Sam alkohol wpływa silnie na układ hormonalny. Może zakłócać on funkcjonowanie osi podwzgórze–przysadka–jądra, co prowadzi do słabszego wydzielania hormonów odpowiedzialnych za produkcję testosteronu (hormonów luteinizujących i folikulotropowych). Ponadto, alkohol zwiększa aktywność aromatazy – enzymu uczestniczącego w procesie syntezy estrogenów z androgenów, co w efekcie może zaburzać prawidłową pracę hormonów. Nadmierne spożywanie alkoholu może prowadzić zatem do wielu negatywnych skutków w obrębie naszego układu hormonalnego:

• obniżenie poziomu testosteronu,
• podwyższenie poziomu estrogenów,
• zaburzenia libido,
• problemy z płodnością.

Spożywanie około 200 gramów alkoholu dziennie wpływa znacząco na obniżenie poziomu testosteronu. Tempo obniżania się poziomu testosteronu zależy jednak od takich czynników jak tryb życia, w tym dieta i aktywność fizyczna, ogólny stan zdrowia, wiek, a nawet waga.

Umiarkowane spożycie alkoholu i jego wpływ na poziom testosteronu

W przeciwieństwie do codziennego picia alkoholu, jego umiarkowane spożycie (w ilości nieprzekraczającej 0,5 grama alkoholu na 1 kilogram masy ciała) może powodować u mężczyzn zwiększenie poziomu testosteronu. Pod wpływem alkoholu enzymy wątrobowe, które rozkładają testosteron i inne androgeny, nie są wydzielane. W efekcie utrzymuje się we krwi podwyższony poziom testosteronu, który nie zostaje z niego usunięty tak długo, jak enzymy te nie zaczną być ponownie wydzielane. Na to potrzeba jednak nawet do 6 godzin od spożycia alkoholu.

Wraz ze wzrostem poziomu tego hormonu, obniża się poziom androstendionu. Stan ten, przy jednorazowym spożyciu alkoholu, nie jest długotrwały – trwa do kilku godzin i nie niesie za sobą skutków długofalowych.

Nadmierne spożycie alkoholu i jego wpływ na poziom testosteronu

Jeżeli jednak spożycie alkoholu jest nadmierne i długotrwałe, jego działanie na testosteron u mężczyzny jest wręcz odwrotne niż w przypadku jednorazowego spożycia niewielkiej jego ilości. Chroniczne spożywanie dużych ilości alkoholu doprowadza do zahamowania wydzielania testosteronu u mężczyzn, co długofalowo przekłada się na negatywny wpływ na funkcje rozrodcze organizmu.

Progesteron a alkohol

Alkohol wpływa nie tylko na enzymy wątrobowe, ale też działanie enzymów i receptorów odpowiedzialnych za produkcję progesteronu w jajnikach. W efekcie progesteron zaczyna być wydzielany jest w mniejszych ilościach – spożywanie alkoholu, zwłaszcza regularne, przyczynia się więc do obniżenia poziomu progesteronu, a w konsekwencji do zaburzeń menstruacyjnych i do trudności w utrzymaniu ciąży.

Czy alkohol podnosi kortyzol?

Czy alkohol wpływa także na poziom kortyzolu? Otóż tak! Alkohol wpływa na zwiększone wydzielanie kortyzolu w naszym organizmie: już niewielka jego ilość może krótkotrwale zwiększyć poziom kortyzolu. Z kolei picie nadmierne może prowadzić do przewlekłego wzrostu kortyzolu. Dzieje się tak z uwagi na stresogenne działanie alkoholu – może ono przekładać się na długofalowe obniżenie nastroju, zwiększenie niepokoju i uczucia przygnębienia, a nawet może nasilać stany depresyjne i lękowe.